Xử lý giá thể trồng lan là bước quan trọng giúp cây phát triển ổn định, bám rễ tốt và giảm thiểu nấm bệnh.Việc kết hợp giá thể sạch như SERAMIS cùng phân trùn quế viên nén cho lan sẽ bổ sung dinh dưỡng tự nhiên, giúp rễ lan phục hồi và phát triển mạnh hơn sau khi trồng. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn từng bước đơn giản nhưng hiệu quả để chuẩn bị giá thể đúng cách.
1. Vì sao cần xử lý giá thể trồng lan trước khi sử dụng?
Giá thể trồng lan thô thường chứa nhiều nấm bệnh, côn trùng và tàn dư hữu cơ từ môi trường. Khi chưa được xử lý, chúng là tác nhân chính gây thối rễ và bệnh cho lan. Xử lý đúng cách giúp loại bỏ tác nhân gây hại, đồng thời tạo môi trường sạch sẽ, thông thoáng, giúp cây lan phát triển ổn định, ra rễ nhanh và ít bệnh.
2. Những rủi ro khi trồng lan bằng giá thể chưa xử lý
Giá thể chưa xử lý là nguồn tiềm ẩn của nhiều rủi ro. Đầu tiên là rễ lan bị úng nước, thối đen do sự xâm nhập của vi khuẩn, nấm hại. Thứ hai, khi tưới nước thường xuyên, mầm bệnh trong giá thể dễ phát triển mạnh. Thứ ba, nhiều côn trùng như kiến, sâu, rệp có thể trú ẩn, gây hại cho cây lan.
3. Các loại giá thể phổ biến và đặc điểm xử lý
Mỗi loại giá thể đều có ưu nhược điểm riêng, đòi hỏi cách xử lý phù hợp trước khi đem trồng để đảm bảo an toàn cho lan phi điệp. Trước tiên, hãy cùng tìm hiểu đặc điểm và cách xử lý các loại giá thể phổ biến như vỏ thông, dớn, than củi, xơ dừa và rêu.
3.1. Vỏ thông
Vỏ thông là loại giá thể phổ biến, có đặc tính thoáng khí và giữ ẩm vừa phải. Tuy nhiên, chúng dễ nhiễm nấm mốc và chứa nhựa cây. Cách xử lý: ngâm vỏ thông trong nước vôi trong khoảng 1–2 ngày, loại bỏ mảng mốc hoặc lớp vỏ mục rồi phơi khô hoàn toàn trước khi sử dụng.
3.2. Dớn cọng, dớn bảng
Dớn là thân và rễ cây dương xỉ, giữ ẩm tốt nhưng dễ tồn đọng tạp chất. Cách xử lý: ngâm với nước sạch và chà nhẹ để loại bỏ đất, lá mục. Sau đó có thể xử lý thêm bằng nước muối loãng hoặc nước oxy già pha loãng để khử khuẩn.
3.3. Than củi
Than củi có tính kháng khuẩn, bền, nhưng có thể còn bụi tro hoặc hóa chất. Cần gõ nhẹ để bỏ bụi, tro, ngâm trong nước 1–2 ngày để loại bỏ tạp chất. Ưu tiên dùng loại không tẩm hóa chất, than tự nhiên.
3.4. Xơ dừa, mụn dừa
Xơ dừa và mụn dừa dễ giữ ẩm nhưng chứa tanin và chất chát, gây hại rễ nếu không xử lý kỹ. Cách xử lý: rửa và ngâm kỹ 3–5 lần với nước sạch đến khi nước trong, sau đó phơi khô kỹ trước khi sử dụng.
3.5. Rêu (rêu sphagnum, rêu rừng)
Rêu giúp giữ ẩm tốt nhưng dễ mang vi khuẩn và nấm. Ngâm trong nước muối loãng để diệt khuẩn, sau đó vắt ráo và phơi thoáng vài ngày để dùng trồng lan.
4. Các bước xử lý giá thể trồng lan đơn giản tại nhà
Sau khi chọn được loại giá thể phù hợp, người trồng cần thực hiện các bước xử lý để loại bỏ mầm bệnh và nấm hại trước khi sử dụng. Quy trình này khá đơn giản, có thể làm tại nhà, bắt đầu từ việc loại bỏ tạp chất cho đến ngâm, rửa sạch và bổ sung vi sinh vật có lợi.
4.1. Loại bỏ tạp chất: đất, rác, vỏ vụn, sợi mục
Loại bỏ hoàn toàn những tạp chất như đất cát, lá khô, vụn vỏ cây để tránh nấm bệnh.
4.2. Ngâm giá thể trong nước vôi trong hoặc nước muối pha loãng (1–2%)
Ngâm giá thể từ 12–48 giờ giúp trung hòa axit, diệt nấm bệnh và mầm côn trùng.
4.3. Rửa lại bằng nước sạch nhiều lần
Rửa thật sạch để loại bỏ dư lượng vôi, muối hoặc hóa chất, giúp giá thể an toàn khi trồng.
4.4. Phơi khô dưới nắng từ 1–3 ngày (hoặc sấy nhẹ nếu không có nắng)
Phơi khô giúp diệt khuẩn tự nhiên, đồng thời làm khô hoàn toàn để bảo quản tốt hơn.
4.5. Có thể trộn thêm vi sinh vật có lợi để tăng sức đề kháng rễ
Sau khi xử lý, có thể trộn thêm vi sinh vật như Trichoderma để hỗ trợ rễ lan khỏe, hạn chế nấm bệnh tái phát.
5. Khi nào cần xử lý lại giá thể cũ?
Giá thể đã sử dụng qua một mùa trồng thường bị mục, tích tụ nấm bệnh, có mùi chua và rêu mốc. Tiếp tục sử dụng khi chưa xử lý lại sẽ làm lan thối rễ, chậm phát triển. Cần xử lý lại toàn bộ trước khi tái sử dụng hoặc thay mới nếu vật liệu đã phân hủy nhiều.
6. Cách bảo quản giá thể sau khi xử lý
Sau khi xử lý và phơi khô, giá thể cần được bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Đựng trong túi vải, túi giấy hoặc bao có lỗ thoát khí. Không nên bảo quản quá lâu với các loại giá thể dễ mục như xơ dừa, dớn, rêu (khuyến nghị dùng trong vòng 3–6 tháng).
7. Câu hỏi thường gặp về xử lý giá thể trồng lan
Trong quá trình chuẩn bị và xử lý giá thể, người trồng lan thường gặp nhiều băn khoăn để đảm bảo an toàn cho cây. Dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất, giúp bạn hiểu rõ hơn và tránh sai sót khi thực hiện tại nhà.
Có nên phơi giá thể dưới nắng gắt không?
Nếu giá thể đã xử lý kỹ, có thể phơi dưới nắng nhẹ đến vừa. Nắng gắt quá có thể làm nứt vỡ than hoặc mất đi đặc tính giữ ẩm của rêu.
Giá thể đã phơi nắng có cần xử lý thêm không?
Phơi nắng không đủ để diệt nấm và mầm bệnh. Nên kết hợp cả ngâm vôi/nước muối và phơi nắng để đảm bảo an toàn.
Có dùng thuốc hóa học để xử lý giá thể được không?
Có thể dùng Physan, Benkona theo đúng liều lượng để thay thế nước vôi/nước muối. Tuy nhiên, cần rửa lại thật sạch để không ảnh hưởng đến rễ lan.
Bao lâu nên thay giá thể một lần?
Tùy theo loại giá thể:
- Vỏ thông: 2–3 năm
- Than củi: 5 năm
- Dớn, rêu: 1–2 năm
- Xơ dừa: 1 năm
Thay hoặc xử lý lại khi giá thể mục, giữ nước kém, có dấu hiệu nấm mốc hoặc mùi lạ.
Xử lý giá thể trồng lan đúng cách không chỉ giúp cây phát triển khỏe mà còn hạn chế rủi ro do nấm bệnh và côn trùng gây hại. Dù bạn sử dụng nguyên liệu sẵn có hay chọn giá thể sạch như SERAMIS, việc xử lý luôn cần được thực hiện kỹ lưỡng. Đừng quên theo dõi SERAMIS Blog để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích cho vườn lan của bạn.
Xem thêm:
- Giá thể trồng lan cattleya tốt nhất, giúp lan ra hoa đẹp và lâu
- Các giá thể trồng lan kiếm được nhiều người tin dùng nhất năm 2025
- Hướng dẫn cách làm giá thể trồng lan cho người “cuồng” lan
- Cách chuẩn bị giá thể trồng lan phi điệp mới nhất và đạt chuẩn chuyên gia
- Tìm hiểu 9 loại giá thể trồng lan mới nhất mà bạn nên biết
SERAMIS – Đặng Gia Trang là thương hiệu chuyên sản xuất, cung cấp giá thể trồng cây sáng tạo và chất lượng cao làm từ đất sét nung hàng đầu Châu Âu. Mời quý khách liên hệ thông tin sau để đội ngũ SERAMIS có thể nhanh chóng hỗ trợ
– Website: https://seramisvn.vn/
– Hotline: 0902652099
– Zalo: CSKH SERAMIS – 0902652099
